Tekstylia z grobu 15 w Pniu, a raczej ich brak (Pień, część II)

Tak jak pisałem w poprzedniej notce z tego cyklu chciałbym zrekonstruować w miarę kompletnie grób numer 15 z cmentarzyska szkieletowego w Pniu. Pierwszą rzeczą, za którą się biorę to tekstylia, dlatego też opublikowana niedawno przeglądówka.

Na cmentarzysku w Pniu nie znaleziono niemalże żadnych tekstyliów. Zachowały się jedynie fragmenty wykonane z jedwabiu - jeden z nich w grobie 15, a drugi w grobie 40. W interesującym nas grobie był to fragment jedwabiu złożony na brązowej misie [za mejlem], a w drugim przypadku (grób 40) pas w grobie dziecięcym. Zatem nic ciekawego...

Pani profesor Grupa zasugerowała by zainteresować się tekstyliami z Gródka Nadbużnego i Czekanowa, lecz niestety materiały te nie wniosły nic wartościowego w moje rozważania dotyczące samego kroju ubrania. Podsumowując - nie wiem dalej nic więcej ciekawego na temat tekstyliów, dlatego też spora część poniższego to ostra gdybologia. Tyle gwoli wstępu 😂.

Wczesnośredniowieczny set tekstylny - zarys i (niepełny) przegląd źródeł

W poprzedniej notce wskazałem na zarys planu robienia postaci na wczesne średniowiecze. Teraz kontynuuję, zagłębiając się w szczegóły. Na początek tekstylia, bo coś na sobie nosić trzeba. Niestety brakuje konkretnych źródeł (np. znalezisk) na tekstylia dla mieszkańców słowiańszczyzny zachodniej, dlatego też konieczne jest posługiwanie się analogiami i zapożyczeniami z zewnątrz. W poniższym tekście postaram się zrobić krótki przegląd tego, co i skąd chciałbym zapożyczać.

Na początek kilka założeń wstępnych:

• Przede wszystkim opierać będę się na ikonografii.
• Pewne wsparcie w postaci materiału archeologicznego pewnie będzie wykorzystane.
• Reprezentować będę raczej majętną osobę, więc ubranie musi odpowiadać dosyć wysokiemu statusowi społecznemu.
• Dosyć wysoki status = kolorowy ubiór.
• W pochówki z Pnia znaleziono fragment jedwabiu - zakładam, że był on elementem obszycia tuniki - głównie z braku dostępu (póki co) do opracowania tego pochówku.
• Tunika będzie wełniana (chciałbym, żeby była RT i farbowana naturalnie).

Nowy projekt, nowe wyzwania - wczesne średniowiecze - grób 15 z Pnia, część I

Jako, że realizacja innych projektów idzie mi tak dobrze i nadal mam pieniądze na jedzenie 🤣 postanowiłem zabrać się za kolejny okres. Tym razem padło na wczesne średniowiecze - jakiś czas temu uszyłem sobie zestaw ciuszków na to datowanie, ale oczywiście ich już nie mam - poszły w świat. Tak więc czas na nowe, lepsze (no przez ostatnie 7 lat trochę się o szyciu historycznych ciuchów nauczyłem). W międzyczasie też nauczyłem się więcej rzeczy o samej historii i archeologii, na rynku ukazało się trochę fajnych publikacji... więc czas zabrać się na to na poważnie.

Cmentarzysko w Pniu, wraz z zaznaczonymi
grobami wczesnośredniowiecznymi za [1]

Na warsztat biorę zatem bardzo ciekawie zapowiadający się pochówek z Pnia (grób 15). Jest to grób, identyfikowany jako komorowy, datowany na II połowę X w. - początek XI w. Posiada on dosyć dobrze opracowane wyposażenie, w tym toporek tauszowany srebrem i miedzią, od którego wszystko się zaczęło (dzięki Ligi!). Wyposażenie grobu jest całkiem ciekawe, ale nie nazbyt (z mojego, XXI-wiecznego punktu widzenia) bogate. Prezentuje się następująco [1,2]:

Namiotowy ersatz

Jako, że zacząłem jeździć więcej i w większym składzie (Leon i Kosma), chciałem zaopatrzyć się w namiot. Niestety, niemalże wszystkie historyczne namioty są albo duże i trudne w transporcie, a mi zależało na czymś kompaktowym, albo bardzo prowizoryczne, jak na przykład pałatka rozpięta między drzewami. Wtedy właśnie wpadłem na pomysł uszycia czegoś, co nazwałem namiotowym ersatzem - zamiennikiem, ponieważ funkcjonować będzie jako właśnie to - zamiennik prawdziwego, historycznego namiotu. 

Założenia tego "projektu" są proste - namiot musi być ekstremalnie kompaktowy; do tego stopnia, aby umożliwiał transport bez samochodu, na przykład w pociągu czy PKSie. Dodatkowo, fajnie by było, jakby chociażby nawiązywał do wzorów historycznych i nie wyróżniał się z innych, poprawniejszych namiotów. Ponadto, chciałem, aby oczywiście zapewniał możliwie dużo miejsca do spania w środku, jako, że musi pomieścić de facto trzy osoby.

Alańskie nogawice ciąg dalszy

W poprzedniej notce o tych nogawiczkach nakreśliłem trochę krój i datowanie tego elementu ubioru. Skończyłem jakiś czas większość szycia pierwszej, zanim zabrałem się za szybkie szycie celtyckiego zestawu. Póki co prezentuje się tak:

  

Alańskie nogawice

Do wschodnich spodni, do rekonstrukcji postaci Alana szyję nogawice, wzorowane na zabytkach z Moszewaja Bałka (przykładowe znalezisko na zdjęciu po prawej).

To pochodzące z północnego Kaukazu znalezisko jest datowane na VIII wiek. Zaprezentowane na zdjęciu nogawice uszyte są z jedwabiu, aczkolwiek na stanowisku tym znaleziono także podobne nogawice uszyte z lnu. 

Spodnie wschodnie

Po pozbyciu się w zasadzie wszystkich elementów zestawu XVI wiecznego (i przeżyciu kilki początkowych miesięcy tego roku w iście koczowniczy sposób) postanowiłem podjąć nowy temat w mojej rekonstrukcji i zabrać się za odtwarzanie postaci ze wschodu. Od dawna chodził za mną temat rekonstrukcji postaci Alana, datowanej na VIII - X wiek. Teraz doszedł do tego temat rekonstrukcji Kipczaka/Kumana/Połowca z datowaniem na ok. XII/XIII wiek... tyle, że temat jest to zupełnie dla mnie nowy i zupełnie jeszcze się nie orientuję. 

Early medieval reenactment

As you might rememeber some of my New Year resolutions were not connected with PCs or electronics. One of the things that I wanted to focus on is historical reenactment. Although my early medieval kit is not yet finished I would like to show you couple of old pictures of the textil-part of the whole thing.

The basic set consists of trousers based on the Thorsberg and Damendorf bog finds. Although they are not medieval at all - dated to around IV century - a find from Skjodelhamn resembles this pattern and allows me to claim that this is accurate. The set consists also from two tunics - silk undertunic and a thicker green, wool tunic (unfinished as for now). On the head I have a felt cap and a hood based on the hood found in Skjodelhamn. The hood is made from two layers of wool, one thin for the shell and a thick fluffy layer inside. The belt bag is also made from felt with red felt appliqués and silver silk embroidery. The belt is not period.

For colder weather I have an cloak (half a circle with wooden buttons) or a kaftan made from felt. The kaftan has small glass buttons (hand made) for closing. Good thing about this piece of garment is the fact that this is almost completely waterproof.

This is not everything that I have now for this period. Surely I will post more pictures soon (although I do not know how soon). I have to finish the tunic and belt to have something new. In the mean time I have received period shoes and I'm waiting for some pieces of military equipment.

The photos were made by M. Niedlich