Torba z deseczkami - część 2

Tacuinum Sanitatis, 1390-1400

Niedawno pisałem o tego rodzaju torbie; powoli dochodzę teraz do końca jej wykonania. 

Torba uszyta została z maszynowo tkanego lnu (worek wojskowy). Jest to po prostu zszyty ze sobą po bokach złożony prostokąt. Wykonałem kilka dziurek i obszyłem je lnianą nicią, aby się nie siepał. Następnie zaszyłem w środku sosnowe (chyba - kupiłem ją w OBI) deseczki z odpowiednimi otworkami i przełożyłem przez nie konopną linkę.

Szybka sakiewka

W ramach kompletowania stroju do rekonstrukcji Kipczaka na zbliżający się Czersk sprawiłem sobie prostą sakiewkę do pasa. Oparta jest ona na kilku przerysach z stel kamiennych - numery 23-29 oraz 36, 37 i 39 (pokazane poniżej; za С.А. Плетнёва "Половецкие каменные изваяния", 1974). Oczywiście moja interpretacja, że są to istotnie sakiewki jest cóż... tylko moją interpretację 😀.

Sakiewka została uszyte z koźlej skóry garbowanej metodami naturalnymi - akurat taką cienką skórkę miałem pod ręką, a dzięki zastosowaniu kozy jest szansa na pewną wodoodporność. Sakiewka zaciągana jest na rzemyk z tej samej skóry i posiada doszytą prostą pętelkę do założenia na pasek.

Na zdjęciu, obok sakiewki, widoczne są inne elementy, które wisieć mają na pasku Kipczaka - proste krzesiwo dwukabłączkowe (chociaż to mam głównie na XIV/XV i chcę wymienić w tym zestawie na ogniwkowe, zgodnie z większością zabytków z rusi oraz przedstawiueń na stelach) oraz prosty nóż w skórzanej pochewce - także przedmiot 'generyczny' i do wymiany na konkretną rekonstrukcję jakiegoś zabytku.

Nie jest to oczywiście super-koszerne reko; sakiewka pokazana na zdjęciu to raczej przedmiot podyktowany potrzebą chwili i czystą praktyką - koniecznością trzymania przy sobie chociażby pieniędzy czy zupełnie współczesnego telefonu.

Docelowo chciałbym tą sakiewkę wymienić na coś bliższego znanym zabytkom archeologicznym. Szczególnie interesujący jest przerys numer 35 na powyższym obrazku, który przypomina taką kaletkę znalezioną w Nowogrodzie:

No ale to plany na przyszłość, podobnie jak uzupełnienie paskowego zestawu o na przykład łyżkę wraz z pokrowce czy grzebień wraz z pokrowcem. A tymczasem do zobaczenia w Czersku.

Torba z deseczkami

Hans Hirtz, Obnażenie Chrystusa
z Pasji z Karlsruhe, ok.1440 r.

Od dawna chodził mi po głowie pomysł zrobienia tego rodzaju torby, jak pokazana na obrazie po prawej stronie. Podoba mi się wizualnie dużo bardziej niż klasyczne torby pielgrzymie, a poza tym wydaje się troszkę praktyczniejsza. 

Tego rodzaju torby przewijają się w ikonografii przez niemalże cały XV wiek. W II połowie bardzo często towarzyszą strzelcom czarnoprochowym, co zdaje się można uzasadniać ich szczelnością (trzymany w środku proch czarny nie będzie tak łatwo ulegał zawilgoceniu). Wcześniej jednakże są one popularne wśród pospólstwa, żołnierzy, drobnych kupców etc.

Poniżej kilka przykładowych przedstawień z epoki, pokazujących tego rodzaju torby - o różnej wielkości i różnym zastosowaniu.

Tacunium Sanitatis, ok 1400 r.

Tacunium Sanitatis, ok 1400 r.

Mistrz Ołtarza z Fridolfinger,
Droga Krzyżowa, 1485/95 r.

Mistrz z Von Uttenheim,
Fluegelaltar, Płd. Tyrol, 1475-1480 

Fluegelaltar, Steiermark, 1480-1485 

Tego rodzaju torby mają jednak swój starszy rodowód w wczesnośredniowiecznych torbach z drewnianymi biglami. Sporo tego rodzaju elementów znaleziono na stanowiskach takich jak np. Hedeby (Haithabu) czy Birka. Poniżej kilka przykładowych zdjęć.

Tego rodzaju torby niezwykle popularne są w Skandynawii przez szerszy okres czasu. Generalnie łączy się z je z tradycyjnymi Saamijskimi torbami. Tego rodzaju torby (czy też w zasadzie same bigle do toreb) znaleziono na statku Vasa, który zatonął w I połowie XVII wieku. Na statku znaleziono między innymi takie zabytki:

Jak widać więc, po dużym podobieństwie zabytków, mimo różnicy wieku na poziomie ponad 600 lat, Szwedzi mieli słabość do tych toreb 😉.

Moją rekonstrukcję planuję jednak bardziej oprzeć o przedstawienia takiej torby z późnego średniowiecza. Torba uszyta będzie z grubego lnu z wszytymi dwoma świerkowymi listewkami. Całość zawieszona będzie na konopnym sznurku, dla uproszczenia całości. Niebawem pochwalę się rezultatami rekonstrukcji kroju.

Gotowy sajan + plecaczek

Przeprowadza do Warszawy skończyła się powodzeniem. Zanim jednak przeprowadziłem się z Torunia udało mi się skończyć szyć sajan i zrobić mu kilka zdjęć. Postanowiłem go po drodze odrobinę uprościć, rezygnując z aplikacji - wystarczy że sam materiał jest wzorzysty. Jako że wszystko zostało już na jego temat opisane, to nie będę się powtarzał i pokażę tylko dwie fotki sajana:

 

Niestety sajan został, wraz z wszystkimi ciuchami reko w Toruniu, więc na więcej zdjęć trzeba będzie poczekać kilka miesięcy ;).

Dodatkowo uszyłem prosty plecaczek. Jest on oparty o knapsack(?) widoczny na ołtarzu w kościele św. Wolfganga (1481) autorstwa Michala Paschera (obraz i przerys postaci z Dragona po lewej). Szczegóły konstrukcyjne i samą idee uzupełniłem przedstawieniami podobnych, acz bardziej złożonych knapsacków pokazanych na łowcach kozic z Triumfu Maksymiliana (1500).

 

Plecak wyszedł bardzo wygodny, całkiem pakowny i wyglądający zasadniczo (co do formy, mój jest mniejszy - intencjonalnie) tak samo jak na załączonych przedstawieniach. Dzięki prostej konstrukcji i szerokiemu datowaniu pojawi się on na moich plecach tak w zestawach na II połowę XV wieku jak i I ćw XVI wieku.

Futrzasta torba z koziołka

W przerwach od elektroniki zająłem się odrobinę kaletnictwem i wykonałem torbę z koziołka. Jest to zwykła torba na ramię wykonana z koźlej skóry z włosiem. Torba tego typu pasuje na szerokie datowanie, a materiał z której ją wykonano nadaje jej bardzo pożądane właściwości, takie jak odporność  np. na wodę. Włochate torby tego typu przewijają się w ikonografii w jednym z interesujących mnie okresów, to jest na przełomie XV i XVI wieku. Przykłady chociażby tutaj:

Za http://www.diu-minnezit.de/realie_details.php?rid=252&lid=0&tid=4

Moją torbę wykonałem z koźlej skóry z futrem, wyprawionej na miękko. Boki zostały zszyte klasycznym szwem na dwie igły. Pasek na ramie wykonany został z grubego lnu w splocie płóciennym, zszytego na pół - dla wzmocnienia i dla schowania krawędzi tkaniny. Len został wykorzystany gdyż nie chciało mi się kupować skórzanego paska oraz stosownej klamry. Zaprezentowane rozwiązanie jest równie funkcjonalne, a na pewno prostsze do wykonania. Zapięcie torby zostało wykonane z dwóch wełnianych troczków wyposażonych w mosiężne skuwki. Troczki zostały przewleczone przez przednią ściankę torby i klapę. Po związaniu mocno trzymają ją na miejscu.

Torba jest wygodna do noszenia i niezwykle pojemna. Na pewno zmieści się w niej cały dobytek rekonstruowanego przeze mnie żołnierza - przybory do jedzenia, paternoster i osprzęt do broni. Najpewniej zmieści się tam nawet o wiele więcej, ale póki co o wiele więcej nie posiadam ;-).