Rusznica z zamkiem lontowym na XV/XVI wiek

Wreszcie dotarła do mnie nowa zabawka - niezwykle istotny element moich 'zestawów' na II połowę XV i I ćw. XVI wieku - rusznica lontowa.

Rekonstrukcja rusznicy oparta jest głównie o rysunek w Kriegsbuchu Filipa Möncha, datowanym na 1496 rok (UB Heidelberg, Cod.pal.germ. 126, fol. 28v.):

Aczkolwiek podobna broń używana była już wcześniej, chociażby na zaprezentowanym szkicu (Cod. germ. 734, ca. 1470), czy zabytku z Drezna, datowanego na połowę XV wieku:

 

Sama forma przewija się już wcześniej, zatem dosyć bezpiecznie przyjąć można, że rusznica w takiej formie egzystować mogła już w III ćw. XV, a w IV ćw. XV wieku była czymś normalnym. Jeśli chodzi o drugi koniec datowania - XVI wiek - to ciężko określić koniec użytkowania broni o takiej formie. Bezpiecznie można założyć, że rusznice tego typu wykorzystywano do lat '30..'40 XVI wieku.

Lufa rusznicy bazowana jest na dwóch zabytkach (chociaż najpewniej podobna będzie do większej ich ilości) - lufy hakownicy datowanej na 1481 rok, wykonanej w Monachium (poniżej) oraz szerzej datowanej na II połowę XV wieku lufy, jaką znalazłem w archiwum aukcji Herman Historica (powyżej):

Herman Historica 

(więcej zdjęć)

W lufie z 1481 roku warto zwrócić na archaiczną formę panewki prochowej - pomimo początkowej chęci na jej skopiowanie przystałem na późniejszą formę.

Płytka zamka jest bezpośrednio wzorowana na manuskryptach z końcówki XV wieku, podobnie jak kształt kurka i spustu (wyglądający jak spust kuszy).

Niezwykle ciekawym jest mechanizm montowania lontu lub hubki w kurku:

Kurek składa się z dwóch sprężynujących blaszek, które ściskane są z pomocą obejmy, przesuwanej po kurku. Jest to rozwiązanie wzorowane na zabytku, ale da się je wypatrzeć także w ikonografii (jak odnajdę obrazek na którym to widziałem to wkleję):

Dodatkowo - przyrządy celownicze - muszka i szczerbinka. Nie wiem jaki jest graniczny moment, ale jak pokazano powyżej lufa datowana na 1481 rok jest wyposażona w taki zestaw. W związku z tym, ze chciałbym postrzelać z tej rusznicy kulowo, do tarczy, jest ona wyposażona w taki właśnie zestaw przyrządów celowniczych.

Postaram się wkrótce zrobić jakieś ładne zdjęcie całego zestawu - tekstyliów jak i broni :).

Co jeszcze jest potrzebne? Sporo rzeczy. Muszę skompletować akcesoria i mat. eksploatacyjne do broni:

• Prochownicę (do podsypki na panewkę) i pojemniki na ładunku (wciąż się łudzę, że znajdę przedstawienie apostołów na II połowę XV wieku). 
• Kule (fabryczne), a docelowo rekonstrukcję XV/XVI wiecznej kulolejki.
• Lont - do strzelania rekreacyjnego superwolnopalny lont, do rekonstrukcji lont konopny (nasączony np. saletrą) lub hubka.
• Grajcar, wycior etc. Jest całkiem sporo zachowanych elementów tego rodzaju z epoki, więc ich rekonstrukcja nie powinna być zbyt problematyczna.